تأملی در تشیّع و تسنّن اصفهان (با تأکید بر مهاجرت ابن‌هلال ثقفی صاحب کتاب الغارات و المعرفۀ به اصفهان)

Abstract

تشیّع و تسنّن اصفهان مباحثه‌ای است که شاید زیاد موردتوجه بوده و هست. البته، تسنّن این حوزه در منابع مورد تأکید قرارگرفته‎است؛ آن هم تسنّن افراطی. از جمله گزارش‌های تاریخی که در این باره بسیار مورد توجه و استناد قرارگرفته، مهاجرت مورخ شهیر شیعی، ابن‎هلال ثقفی، مؤلف کتاب مشهور <em>الغارات،</em> است که برای تغییر افکار مردم این شهر از کوفه به اصفهان مهاجرت کرد و کتاب <em>المعر</em><em>فۀ</em> خود را که در مناقب اهل‎بیت (ع) و مثالب دشمنان بود، در آنجا قرائت‎کرد و تا آخر عمر در همان‎جا ماند و از دنیا رفت. مقالۀ حاضر تأملی بر این موضوع دارد و نشان‎داده که آنچه در کوفه شایع بود، با آنچه واقعیت تفکر سیاسی ـ مذهبی حوزۀ اصفهان بوده است فاصله داشته، بلکه فضای مذهبی حاکم بر اصفهان عصر ثقفی، یعنی اواخر قرن سوم و نیمۀ اول قرن چهارم، با گرایش تشیّع و برعکس، شهرت تسنّن افراطی اصفهان بوده‎است.