بررسی عوامل موثر بر حق‌الزحمه حسابرسی: عوامل مربوط به محیط حرفه‌ای، فرهنگی و اجتماعی

Abstract

مبلغ حق‌الزحمه حسابرسی، عمدتاً طبق ویژگی‌های صاحبکار، موسسه حسابرسی و شرایط حاکم بر حرفه، اجتماع و محیطی تعیین می‌شود. این پژوهش صرفا به بررسی عوامل مربوط به محیط حرفه‌ای، فرهنگی و اجتماعی که بر حق‌الزحمه حسابرسی موثرند، پرداخته است. در این پژوهش، روش کیفی و رویکرد مبتنی بر نظریه‌پردازی زمینه‌ای مورد استفاده قرار گرفته و نظرات خبرگان که از طریق مصاحبه جمع‌آوری شده، تجزیه و تحلیل گردیده است. برای اعتباربخشی به نتایج پژوهش از معیارهای زاویه‌بندی (اجماع/مثلث‌سازی) داده‌ها، کنترل اعضا و مقبولیت استفاده شده است. طبق نتایج ارائه شده، تداعی جامعه از حسابرسی، درک استفاده کنندگان و ذینفعان از حسابرسی، تصمیم‌گیرندگان و سیاست گذاران و میزان ضابطه‌مند بودن رقابت مهمترین عوامل موثر در سطح حرفه و شرایط محیطی شناخته شده است. در این بین، عواملی همچون اندازه و تمرکز بازار و میزان ارتباط بین‌المللی موسسات و ریسک دعاوی حقوقی علیه حسابرسان در ایران، مهمترین عوامل مداخله‌گری هستند که تعیین حق‌الزحمه حسابرسی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. همچنین، مجموعه این عوامل به همراه پیامدهای حق‌الزحمه معقول و شرایط بستر تشریح شده است.