حسابداری خارج از ترازنامه: انگیزه‌ها، روش‌ها، پیامدها و راهکارها

Abstract

حسابداری خارج از ترازنامه یکی از مهم‌ترین چالش‌های حرفه حسابداری کنونی به شمار می‌رود. مدیران بنا به دلایلی از قبیل افزایش جریان‌های نقدی، بهبود نسبت‌های مالی اهرمی، کاهش هزینه‌های استقراض و مدیریت مالیات درگیر فعالیت‌های حسابداری خارج از ترازنامه می‌شوند. روش‌های حسابداری خارج از ترازنامه به چهار گروه کلی روش ارزش ویژه، حسابداری اجاره‌ها، حسابداری مزایای بازنشستگی و واحدهای تجاری با اهداف خاص تقسیم می‌شود و برای تأمین مالی خارج از ترازنامه نیز ابزارهایی مانند اجاره‌های عملیاتی، فروش حساب‌های دریافتنی، تأمین مالی پروژه‌های خاص، برون‌سپاری و تبدیل دارایی‌ها به اوراق بهادار استفاده می‌شود. حسابداری خارج از ترازنامه پیامدهای زیان‌باری همچون کاهش مطلوبیت گزارشگری مالی، کاهش صلاحیت حرفه حسابداری، تضعیف بازار سرمایه و وقوع بحران‌های مالی را به دنبال دارد. برای مقابله با این پیامدها، بازنگری و بسط تعاریف دارایی‌ها و بدهی‌ها، توجه به رجحان محتوا بر شکل استانداردها و فعالیت‌های تجاری، افزایش دامنه تلفیق صورت‌های مالی و توسعه دامنه افشای اطلاعات پیشنهاد شده است.‌