مبانی فلسفی زیرساز فرهنگ برنامه درسی تربیت برای کار و بقا و ارزیابی سازواری فلسفی آن: چالش‌ها و افق‌ها
چکیده
با اهمیت یافتن مسائل اقتصادی در حیات ملت‌ها، تربیت حرفه‌ای نیز به‌عنوان یکی از مسائل تعلیم و تربیت تلقی گردید. از سوی دیگر، دیدگاه‌های برنامه درسی چنانچه بر مجموعه‌ای مغشوش از نظرات فلسفی روییده باشند، دیر یا زود، دچار اضمحلال خواهند شد و این عدم انسجام به صورت رخنه‌ای در دیدگاه، به تدریج وسعت خواهد یافت و از عدم انسجام نظری به نوعی ناکارآمدی و اغتشاش عملی نیز منجر خواهد شد. این مقاله نخست با روش تحلیل مضمون، به استخراج مضامین اصلی فرهنگ برنامه درسی حرفه‌ای می‌پردازد و سپس با تحلیل فرا رونده‌ی این مضامین، ردپای سه مکتب پراگماتیسم، ساختارگرایی و نظریه انتقادی به‌عنوان پشتوانه‌های فلسفی این فرهنگ آشکار می‌سازد. در نهایت سازواری و انسجام فلسفی مکاتب پشتیبان فرهنگ برنامه درسی با روش پژوهش ترکیبی مورد بررسی قرار گرفت. در این فرهنگ، ترکیب پراگماتیسم و ساختارگرایی خواستار ثبات است درحالی که ترکیب پراگماتیسم و نظریه انتقادی، تحول و تغییر را می‌طلبد. همچنین دو ویراست از پراگماتیسم در این ترکیب به ظهور می‌رسد که یکی برای فرد و دیگری برای جمع، اصالت قائل است. در نهایت با ترکیب سازوار این نظریه‌ها، سه ویراست معتبر فلسفی افقی جدید پیش روی این فرهنگ فرا می‌نهد. ویراست حرفه گرایی تحول‌خواه، حرفه گرایی محافظه‌کار و حرفه گرایی فرد گرا، گونه‌هایی از این فرهنگ‌اند که هر یک در درون مبانی فلسفی خویش، دارای سا زواری‌اند و می‌توانند بدیل‌های فرهنگ ناسازوار کنونی به شمار روند.
کلید واژگان
سازواری فلسفیفرهنگ برنامه درسی
تربیت حرفه‌ای
پراگماتیسم
ساختارگرایی
نظریه انتقادی
شماره نشریه
39تاریخ نشر
2016-02-201394-12-01
ناشر
انجمن مطالعات برنامه درسی ایرانسازمان پدید آورنده
استادیار دانشگاه تهران و عضو انجمن فلسفه تعلیم و تربیت ایرانکارشناس ارشد فلسفه تعلیم و تربیت و عضو انجمن فلسفه تعلیم و تربیت ایران
