تأثیر خصوصیات کوبنده، ضدکوبنده و رطوبت محصول بر کیفیت کوبش زیره سبز

Abstract

زیرة سبزگیاهی یکساله و یکی از گیاهان زراعی مناسب برای کشت در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران است. برای جلوگیری از ریزش محصول در زمان برداشت، زیره سبز را در مرحله اول با دست یا داس برداشت می­کنند و در مرحلة دوم و پس از خشک ­شدن ساقه­ها آن را چوبدست یا با حرکت دادن چهارپایان و تراکتورهای کوچک روی خرمن، می­کوبند. این روش برداشت زمان‌بر است، نیروی کار زیاد لازم دارد، به دلیل کوبش ناقص موجب از دست رفتن بخشی از محصول می­شود، کیفیت محصول کاهش می­یابد، و آلودگی محصول را به دنبال دارد. بنابراین به منظور دستیابی به پارامترهای طراحی خرمنکوب زیره، در این تحقیق اثر تیمارهای رطوبت محصول، نوع تیغة کوبنده، سرعت دورانی استوانة کوبنده، فاصلة بین کوبنده و ضدکوبنده، و آهنگ تغذیه بر درصد وزنی دانه­های جدا شده، درصد خردشدگی ساقه­ها، و درصد پودرشدگی محصول بررسی شد. نتایج نشان داد که با افزایش رطوبت از 7 به 13 درصد، میزان دانه­های جدا شده از 85/92 به 39/90 درصد کاهش می­یابد و افزایش رطوبت نیز باعث کاهش معنی­دار درصد پودرشدگی محصول از 15/10 به 56/7 درصد می­شود. با افزایش سرعت دورانی استوانة کوبنده از 700 به 900 دور در دقیقه، درصد وزن دانه­های جدا شده، خردشدگی ساقه­ها، و پودرشدگی محصول افزایش می­یابد. تیمار نوع تیغه تأثیر معنی­داری بر درصد وزن دانه­های جدا شده ندارد درحالی‌که درصد خردشدگی ساقه­ها و درصد پودرشدگی محصول در تیغه­های نوع ساینده کمتر از نوع سوهانی است. با توجه به نتایج این تحقیق، استفاده از تیغه­های ساینده با سرعت دورانی 900 دور در دقیقه و وجود رطوبت 7 درصد برای محصول زیره مناسبترین حالت برای کوبش است.