شبیه‌سازی سیستم‌های زهکش زیرزمینی در شرایط غیر ماندگار، با استفاده از تکنیک تحلیل پویایی سیستم

Abstract

روش تحلیل پویایی سیستم یکی از روش‌های شبیه­سازی است که به صورت شی‌گرا و مبتنی بر روابط بازخورد است. این روش علاوه بر تشریح پویایی سیستم‌های پیچیده، می‌‌تواند قابلیت مدل‌سازی ساده و راحت را برای کاربر ایجاد کند و به عنوان ابزاری مفید در تصمیم­گیری در مسائل مهندسی به­کار رود. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیل پویایی سیستم و به کمک معادلات بیلان آبی در سطح خاک و ناحیة غیر اشباع، عملکرد یک سیستم زهکشی زیرزمینی در شرایط غیر ماندگار به طور کامل مدل‌سازی شد؛ و به منظور بررسی نتایج مدل، علاوه بر آنالیز حساسیت و آزمون شرایط حدی، مطالعة موردی روی مزرعة 25 هکتاری ARC 2-5 واقع در اراضی تحقیقاتی مرکز تحقیقات نیشکر واحد امیرکبیر که یکی از واحدهای هفتگانة طرح توسعه نیشکر است، صورت گرفت. آبیاری این مزرعه در اوایل سال 1383 شروع شد و 5 ماه طول کشید. با اجرای مدل فوق، تأثیر هر یک از عوامل مؤثر بر مدیریت تراز سطح آب و مقدار خروجی زه آب به صورت روزانه بررسی شد. تجزیه و تحلیل آماری بین مقادیر مشاهده‌ای و شبیه­سازی شد نشان داد که انحراف معیار برای سطوح ایستابی و شدت زه آب خروجی به ترتیب 2/10 سانتی­متر و 13/0 سانتی­متر بر روز است. نتایج حاکی از آن است که مدل حاضر می‌تواند به عنوان ابزاری مناسب برای طراحی و مدیریت سیستم­های زهکشی برای مشاوران، کارفرمایان، پیمانکاران، و سایر علاقه­مند این رشته به­کار گرفته شود.