واکاوی امکان تأسیس فلسفۀ تعلیم و تربیت اسلامی بر مبنای حکمت متعالیه

Abstract

می‌توان با دو رویکرد به مفهوم فلسفۀ تعلیم و تربیت اسلامی نگریست: «فلسفه» در حالت مضاف به تعلیم و تربیت اسلامی و فلسفۀ تعلیم و تربیت در حالت اتصاف به وصف «اسلامی». مدافعان رویکرد نخست با توجه به سه ملاک الف. تلقی محتوایی ب. تلقی روشی ـ ساختاری ج. تلقی ترکیبی به سه گروه قابل تقسیم هستند. رویکرد برگزیده نگارنده، رویکرد نخست با نگاه ترکیبی است. در این رویکرد، دو روش پژوهشیِ «استطباقی» و «استنتاجی» به کارگرفته می‌شود. با توجه به ویژگیهای متمایزکنندۀ حکمت متعالیه از دیگر نظامهای فلسفۀ اسلامی، نگارنده در پروژه پژوهشی خود، نظریه‌پردازی در فلسفۀ تعلیم و تربیت اسلامی بر مبنای حکمت متعالیه (یا حکمت متعالیۀ تعلیم و تربیت) را در اولویت قرار داده است. در مقالة پیش‌رو، موضوع «امکان وقوعی» این نظریه از دو دیدگاه به بحث گذاشته است: 1ـ تحقق شالودۀ فلسفی ساختمان این دانش در دوره‌های زمانی گذشته 2ـ تحقق نسبی لوازم روش‌شناختی این دانش در جهان غرب.