اثر نوع دستگاه سفیدکن، رقم و مدت زمان سفیدکنی بر درصد شکست،درجه سفیدشدگی و شاخص سفیدشدگی برنج

Abstract

سفیدکنی برنج مرحله‌ای است که بعد از پوست‌کنی انجام می‌گیرد. به منظور کاهش ضایعات برنج کشور، بررسی عملکرد دستگاه‌های سفیدکن مورد استفاده در خط تبدیل ارقام غالب استان مازندران، که دارای بیشترین سطح زیرکشت و تولید شلتوک کشور است، ضروری به نظر می‌رسد. در این راستا، پژوهشی در سطح آزمایشگاهی در قالب فاکتوریل با سه فاکتور رقم در سه سطح (طارم، هیبرید و فجر)، نوع دستگاه سفیدکن در دو سطح (سایشی و اصطکاکی) و مدت زمان سفید کردن برنج در شش سطح (25، 35، 45، 55، 65 و 75 ثانیه) با 36 تیمار بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش مدت زمان سفید کردن تا 75 ثانیه، درجه سفیدی به 39/53 درصد افزایش یافت که به دلیل بیشتر ماندن برنج قهوه‌ای در محفظه سفیدکن می‌باشد. به طور‌کلی در تمام حالات درجه سفیدشدگی رقم هیبرید بیشترین و رقم فجر کمترین بود. رقم طارم بالاترین (360/0) و رقم هیبرید پایین‌ترین (247/0) مقدار شاخص سفید‌شدگی را در هر دو دستگاه داشتند. بر اساس نتایج این تحقیق مشخص شد که اثر عوامل نوع ماشین سفیدکن و رقم شلتوک و همچنین اثر عامل مدت زمان سفیدکنی برنج، اثر متقابل ماشین سفیدکن در رقم شلتوک بر همه صفات مورد بررسی معنی‌دار است. بر اساس مقدار شکست، میزان شکستگی رقم فجر برای هر دو دستگاه به یک اندازه و برای رقم طارم در سفیدکن سایشی 23/10 درصد کمتر نسبت به سفیدکن مالشی بدست آمد.