اثر باکتری‌های محرک رشد بر صفات رویشی و عناصر تغذیه‌ای نونهال‌های فندق (Corylus avellana) در نهالستان فندقلوی اردبیل

Abstract

هدف از پژوهش پیش‌رو، بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد بر صفات رویشی (ارتفاع، قطر یقه، وزن خشک اندام زمینی و هوایی، زی‌توده خشک کل نونهال و شاخص کیفیت نونهال) و غلظت عناصر غذایی (نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن و روی) در برگ نونهال‌های فندق (<em>Corylus avellana</em>L<em>.</em>) بود. در شرایط نهالستان، تأثیر سه نوع باکتری <em>Pseudomonas putida</em>، <em>Bacillus subtilis</em> و <em>Enterobacter cloacae</em> به‌صورت مجزا و ترکیبی به‌مدت هفت ماه بر نونهال‌های فندق در گلدان‌های پلی‌اتیلنی حاوی خاک اتوکلاوشده بررسی شد. بر اساس نتایج، بیشترین اندازه ارتفاع، قطر یقه و سطح برگ به‌ترتیب با 26/88 سانتی‌متر، 7/17 میلی‌متر و 23/87 سانتی‌متر مربع و بیشترین غلظت نیتروژن (2/81 درصد) در تلقیح ترکیبی سه باکتری مشاهده شد. بیشترین وزن خشک ریشه، حجم ریشه، وزن خشک اندام هوایی، زی‌توده خشک کل نونهال، شاخص کیفیت نونهال و بیشترین غلظت فسفر با تلقیح مجزای باکتری <em>P. putida</em> به‌دست آمد. بیشترین مقدار غلظت آهن و روی به‌ترتیب در تلقیح با باکتری <em>B. subtilis</em> و <em>P. putida</em>مشاهده شد. در حالت کلی، با توجه به تأثیر مثبت باکتری‌های محرک رشد در جذب عناصر غذایی، افزایش رشد قطری، ارتفاعی و شاخص‌های ریخت‌شناسی دیگر، به‌ترتیب باکتری‌های <em>P. putida</em>، <em>B. subtilis</em> و <em>E. cloacae</em> برای تلقیح نونهال‌های فندق توصیه می‌شوند. درحقیقت، تجهیز ریشه نونهال‌ها با باکتری‌های محرک رشد (مهندسی ریشه) می‌تواند راهکاری مناسب برای تولید نهال سالم و قوی در نهالستان و همچنین افزایش موفقیت نهال‌کاری در رویشگاه‌های آشفته و تخریب‌یافته این گونه باشد.