تحمل‌پذیری جمعیت‌های اسپرس به بیماری سفیدک سطحی در شرایط اصفهان

Abstract

در این تحقیق، تحمل‎پذیری 40 جمعیت اسپرس نسبت به سفیدک ‎سطحی در شرایط محیط طبیعی مزرعه مورد ارزیابی قرار گرفت. جمعیت‎ها در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه شهید حمزوی سمیرم استان اصفهان سال 1387 کشت شدند و به مدت 3 سال مورد مطالعه قرار گرفتند. با توجه به مشاهدات، علائم بیماری عمدتاً در شهریورماه و روی چین سوم مشاهده شد. این علائم با شروع لکه­های زرد و کم‎رنگ روی برگ‎ها در حاشیه‌ی کرت‎ها شروع و با سفیدرنگ‎ شدن کل برگ‎های گیاه در بعضی جمعیت‎ها ادامه یافت. پس از جمع­آوری نمونه‎ها از اسپرس‎های آلوده به سفیدک و بررسی‎های آزمایشگاهی آنها و با استفاده از کلید قارچ‎شناسی، قارچ <em>Leveillula taurica</em> به‌عنوان عامل بیماری سفیدک‎سطحی اسپرس جدا شد. نمونه‎های گیاهی از هر کرت 27 شاخه از 9 بوته به صورت تصادفی انتخاب شدند و مورد ارزیابی قرار گرفتند. جمعیت‎ها با شاخص شدت بیماری (DSI)¹، بر مبنای 1) بدون علائم بیماری به‌عنوان جمعیت‎های مقاوم، 2) شاخص بیماری بین (25-1%) به‌عنوان جمعیت‌های متحمل، 3) دارای شاخص بیماری بین (50-26%) به‌عنوان جمعیت‎های نیمه‎حساس و 4) شاخص بیماری بالاتر از 50% به‌عنوان جمعیت‌های حساس ارزیابی شدند. تجزیه‌ی واریانس داده‎ها نشان داد که بین جمعیت‎ها، بین سال‎ها و اثر متقابل آنها دارای تفاوت معنی‎داری بودند (P<1%). مقایسه‌ی میانگین بین داده‎ها به روش دانکن نشان داد که جمعیت‎های‌ پلی‌کراس کرج و اشنویه با میانگین شاخص شدت بیماری به‌ترتیب 5/2 و 8/2 به‌عنوان جمعیت‎های متحمل و جمعیت‎های اردبیل (گرجان)، اردبیل (کهلران) با شاخص شدت بیماری 7/3 به‌عنوان جمعیت‎های خیلی حساس ارزیابی شدند و بقیه‌ی جمعیت‎ها دارای درجاتی از حساسیت متوسط بودند. نتایج این تحقیق مشخص کرد که در سال اول کشت میزان آلودگی و شاخص شدت سفیدک کم بود، اما در سال‎های دوم و سوم هم میزان آلودگی و شاخص شدت آلودگی افزایش یافت.