بررسی تأثیر نوع ریزنمونه و تنظیم‌کننده‌های رشد بر کالوس‌زایی، باززایی غیرمستقیم ساقه‌چه و ریشه‌زایی گیاه دارویی سرخارگل (Echinacea angustifolia DC.)

Abstract

سرخارگل، یکی از گیاهان دارویی و با ارزش و از منابع مهم اسید شیکوریک است. در این پژوهش کالوس‌زایی، باززایی غیرمستقیم و ریشه‌زایی ساقه‌چه در گونه <em>Echinacea angustifolia</em> DC. بررسی گردید. در دو آزمایش جداگانه، اثرات نوع ریزنمونه (برگ، دمبرگ و ریشه) و غلظت ماده تنظیم‌کننده رشد NAA (0.5، 1 و 1.5 میلی‌گرم در لیتر) بر میزان کالوس‌زایی و نیز اثرات نوع ریزنمونه (برگ، دمبرگ و ریشه) و غلظت ماده تنظیم‌کننده رشد BAP (3، 4 و 5 میلی‌گرم در لیتر) بر میزان باززایی غیرمستقیم ساقه‌چه بررسی شد. این آزمایش‌ها به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شدند. همچنین در آزمایش دیگری اثر غلظت تنظیم‌کننده رشد IBA (0.5، 1، 1.5 و 2 میلی‌گرم در لیتر) بر ریشه‌زایی ساقه‌چه‌های باززایی شده در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. در بررسی کالوس‌زایی اختلاف آماری معنی‌داری بین عوامل مورد مطالعه مشاهده نشد ولی اثرات مورد مطالعه در بررسی ساقه‌چه‌زایی و ریشه‌زایی در سطح 1% معنی‌دار بودند. بیشترین میزان باززایی غیرمستقیم ساقه‌چه (72%) از ریزنمونه برگ و با استفاده از BAP در غلظت 4 میلی‌گرم در لیتر و بیشترین درصد ساقه‌چه‌های ریشه‌دار شده یا به‌عبارتی بیشترین درصد گیاه کامل (38% و 40%)، به‌ترتیب با استفاده از IBA در غلظت‌های 1 و 1.5 میلی‌گرم در لیتر بدست آمدند. این پژوهش قابلیت خوب این گونه را برای کالوس‌زایی و تولید گیاهچه‌های درون شیشه‌ای به‌منظور استفاده‌های مختلف ازجمله در برنامه‌های تکثیر، انتقال ژن و تولید گیاهان تراریخت نشان داد.