اصول عزل و نصب کارگزاران با رویکرد اندیشه سیاسی امام علی(ع) در نهج البلاغه

Abstract

هدف این نوشتار، شناخت مبانی و اصول عزل و نصب کارگزاران در اندیشه امام علی(ع) است. ضرورت این تحقیق، آسیب‌شناسی عزل و نصب‌های غیرمنطقی و کاربرد نتایج آن بر اساس موازین دینی و حکومت علوی در جامعه اسلامی هست. روش تحقیق، ازنظر هدف توسعه‌ای و از نظر شیوه گردآوری داده‌ها، توصیفی- تحلیلی هست و بر همین اساس، با تحلیل محتوای مضامین خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های نهج‌البلاغه، با تکیه‌بر روش خانواده احادیث نهج‌البلاغه و نظام­مند کردن آن در چارچوب دستگاه یا نهاد عزل و نصب، به سؤال‌های پژوهش پاسخ‌ داده ‌شده است. در ادامه جهت تأیید مدل از روش دلفی استفاده شد و 30 نفر از خبرگان دانشگاهی و حوزوی در پنل دلفی شرکت داده شدند و پس از دو مرحله انجام فن دلفی نتایج به اشباع رسید. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که در نظام علوی، رعایت اصول ایجابی (حریم داری، صراحت و صداقت، پایبندی به کیفیت، استخدام وسیله، اعتدال و میانه‌روی و تکریم) لازمه و اصول سلبی (نفی خودکامگی، قدرت‌طلبی، شتاب‌زدگی، سستی گزینی، نفی شهوت تغییر) خط قرمز کارگزاران در عزل و نصب هست که اصول ایجابی باید ثابت و اصول سلبی باید از آنها پرهیز و به ‌طور کلی نفی گردند.