رهیافت زیست محیطی در پهنه بندی و توسعه حمل ونقل غیر موتوری به کمک GIS، مطالعه موردی: شهر اراک

Abstract

سالانه بودجه نسبتاً زیادی صرف تأمین نیازهای حمل و نقل موتوری در شهرها می شود. واردات بنزین، ساخت و ساز جاده ها، هزینه تعمیرات و نگهداری خودروها، از جمله این هزینه ها هستند. همچنین نقش بارز تردد خودروها در عوارض زیست محیطی از قبیل مصرف انرژی، ایجاد آلاینده های هوا و صوت بر این هزینه ها می افزاید. در این راستا، لزوم توجه به مدیریت زیست محیطی در حمل و نقل شهری افزایش می یابد. یکی از راهکارهای این نوع مدیریت استفاده هرچه بیشتر از مدهای غیرموتوری (پیاده روی و دوچرخه سواری) است. هدف تحقیق، طراحی وتوسعه یک مدل در محیط GIS با رویکرد معرفی مناطق قابل توسعه جهت توسعه حمل و نقل غیرموتوری است. شهر اراک به عنوان یک شهر در حال توسعه درایران به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شده است. روش تحقیق طراحی یک روش محاسبه سطح دسترسی به مناطق تجاری، تفریحی و اداری برای مدهای حمل و نقل با اولویت های غیر موتوری حمل و نقل بوده است. ابزار GIS با توانایی ارزیابی گزینه های مختلف و نیز همپوشانی لایه ها، ابزاری کارآمد در این تحقیق تلقی می شود. نتایج بیانگر پتانسیل بالای منطق مطالعاتی جهت توسعه حمل و نقل غیرموتوری است. نقشه های مختلف بیانگر استفاده غیرضروری و در برخی موارد، ناکارآمد حمل و نقل موتوری در بخشهای متعددی از شبکه حمل و نقل است که عوارض زیست محیطی فراوانی را به همراه دارد. این تحقیق به روشنی در بر دارنده یک رهیافت علمی در حمل و نقل شهری است که ثابت می کند کاهش عوارض زیست محیطی حمل و نقل با تردد غیرموتوری در بسیاری از موارد، خللی در دسترسیها وارد نمی کند. این رویکرد می تواند در برنامه ریزی شهری در سطوح منطقه ای و کشوری مورد استفاده واقع شود.