تحلیلِ ساختگرایانه قابیل و هابیل در شعر بدر شاکر السیاب

Abstract

دو نماد هابیل و قابیل از عناصر مهمِ شعر بدر شاکر سیابند که نشان آن دو را به وضوح می­توان در شعرهای مختلف وی دید. با توجه به این که ساختار هر شعر، حاصل همکاری اجزای تشکیل دهندة همان شعر است، قابیل و هابیل نیز به عنوان دو عنصر مهم در شعرهای بدر شاکر السیاب، گاه نقشی بارز در ساختار شعرهایی دارند که این دو هنرْسازه در آن‌ها به کار رفته است. از یک سو، کارکردهای این دو عنصر که تقابلی دوگانه با هم دارند در هر شعر متفاوت است و از دیگر سو، نظام دلالی آن دو به فراخور ساختار متفاوت هر شعر، تحول می­پذیرد. با تحلیل نظام هر شعر با روش ساختگرایانه،روشن می­شود که این دو هنرْسازه با کارکردهای متفاوتی که در ساختار هر شعر دارند هم دلالت­های گوناگونی پیدا می­‌کنند و هم ساختار آن شعر را دگرگون می­کنند. البته نقش این دو عنصر در ساختار بعضی از شعرها، نقشی است برجسته و پویا و گاه در پاره‌ای از شعرها به علت ساختار ضعیف آن شعرها، نقشی حاشیه‌ای و غیر محوری است.