گزارشی توصیفی از چهار معجم موضوعی قرآن

Abstract

در معجم موضوعی به تمام مباحثی که به گونه ای (به دلالت تطابقی یا تضمنی یا التزامی) با موضوع ارتباط دارد، پرداخته می شود. از این رو، معجم موضوعی در قالب الفاظ یک متن قرار نمی گیرد؛ بلکه دائره خدمات و اطلاع رسانی آن بسی وسیع تر است. غرض از تنظیم این گونه معجم ها، هدایت مراجعه کننده به کلیه آیات مربوط به هر یک از موضوعات و مفاهیم قرآنی است خواه این مفاهیم مأخوذ از قالب واژه های خاص باشد یا از ترکیب جملات و مضمون آیات قرآن. نویسنده در نوشتار حاضر درصدد است تا با رویکردی توصیفی به معرفی چهار معجم موضوعی قرآن کریم بپردازد. این معاجم عبارتند از: تفصیل الآیات ژول لابوم، طبقات الآیات خلیل صبری، فرهنگ موضوعی قرآن کریم کامران فانی و بهاءالدین خرمشاهی و فرهنگ قرآن هاشمی رفسنجانی. وی نخست به عنوان مقدمه، مطالبی در معنای لغوی و اصطلاحی معجم، انواع معاجم قرآنی، هدف از تنظیم آن ها، و تفاوت تفسیر موضوعی با معجم موضوعی را بیان می دارد. سپس در ادامه، در راستای معرفی هر یک از این چهار معجم، با ارائه مختصری از زندگی نامه نویسندگان آن ها، برخی ویژگی ها و نقایص آن ها و نیز نکاتی پیرامون چگونگی استفاده از آن ها اظهار می نماید.