معمای آئیلیا / ایلیا در سال های آغازین دوره اسلامی تعمقی در سیر تحول جایگاه شهر اورشلیم در جهان اسلام با استناد به کتیبه های موجود در قبة الصخره و نخستین سکهّ های باقی مانده از دوره اسلامی

Abstract

بعد از اینکه اعراب در سال ۶۳۸ میادی ] ۱۶ یا ۱۷ هجری[ اورشلیم را فتح کردند، نام این شهر تا حدود یک قرن تقریبا دست نخورده ماند؛ با این تغییر کوچک که فقط عنوان لاتین آن که آئیلیا بود کمی عربی گردید و تبدیل به ایلیا شد. شاهد این مدعا -ثابت ماندن نام تا حدود یک قرن- سکه ها و مهرهایی است که از دوره اموی باقی مانده است. از سال های ابتدایی قرن نهم میادی ]اواخر قرن دوم هجری[ بود که عنوان ایلیا جای خود را به لفظ قدس ) )al-Quds داد، دلیل این نام گذاری هم جایگاه قدس یای بود که اورشلیم داشت. این پژوهش در نظر دارد تا با تکیه بر قدیم یترین منابع باقیمانده از دورهٔ اموی نظیر سکه های این عصر و همچنین قدیم یترین بنای باقیمانده از عصر حا کمان اموی، یعنی قب ةالصخره توضیحی برای این تأخیر در تغییر نام پیدا کند. همچنین مشاهدات و نظرات جدید دربارهٔ این بنای مقدس اسامی و نمای خاص موزاییکی اش آورده و تحلیل شده است. و در نهایت شواهد و مدارک مختلف را کنار هم چید هایم تا با نگاهی نو بقای یک صد سالهٔ نام ایلیا برای اورشلیم را بررسی کنیم.