پژوهشی در توسعه فزاینده علوم از طریق فضاهای مجازی (سایبراسپیس)

Abstract

این مقاله مطالعه‌ای است پیرامون فضاهای مجازی که استعداد طرح و رونمایی فرضیه‌ها و نظریه‌های اندیشمندان و پژوهشگران را در خود دارد. این فضاها از بنیان‌های فلسفی که از دیرباز در نظریات فلاسفه طرح گردیده بود، برخوردار است . از قدیمی‌ترین پیشینه نظری این مکان‌های فرضی و مجازی، فلسفه عالم مثال، فضای درون غار و سایه‌های متحرک بر دیوار غار است که توسط افلاطون مطرح شده و نیز نظرات دیگر فلاسفه که بر دوگانگی فضای واقعی «عینی» و فضاهای مجازی «ذهنی» است. با این وجود، این فضاهای مجازی آکنده از طرح‌های فکری، علمی، تکنیکی و هنری است و پژوهشگران با ارتباط با آن و اتصال به مراجع علمی نظیر کتابخانه‌های تخصصی، موزه‌ها، دانشگاه‌ها و ... می‌توانند از امکانات گسترده فرهنگی و علمی بهره‌مند شوند. پژوهشگران با طرح مدل برای توسعه و فرآوری این فضاها می‌توانند در رشد ناگزیر آن و جهش و درونی کردن توسعه و فتح قله‌های علمی و فلسفی نقش کلیدی ایفا نمایند. شناخت و آگاهی بر توانایی جوامع و فرهنگ‌ها خواهد افزود که از هضم شدن توسط فرهنگ‌های غالب به رهند و بتوانند ژن‌های فرهنگی خود را از مغلوب و مغفول شدن نجات دهند. این نوشتار سپس با طرح نظریه سامانه‌های لومان و انطباق آن بر سامانه ارتباطی فضای مجازی به بررسی چند مدل طرح‌شده در مورد فضاهای مجازی می‌پردازد و درنهایت با بسط مباحث ارائه‌شده به مدلی در تحلیل فضاهای مجازی و تأثیر آن در رشد فزاینده علوم می‌رسد. نتیجه بحث ارتقا را در ناگزیر بودن فربه‌شدن جوامع علمی و هسته‌های پژوهشی در بهره‌مندی از معادن بکری چون فضاهای مجازی هنری، علمی، فرهنگی و سیاسی قرار می‌دهد.