فراروی بر محدودیت‌های ادراک انسانی بواسطه تکنولوژی پروتزی سینمایی

Abstract

در دهه­ های انتهایی قرن نوزدهم و دهه­ های ابتدایی قرن بیستم، در کلان‌شهرهای مدرن به‌واسطه پیشرفت­ های فنّاورانه و تغییراتی که به‌واسطۀ فرایندهای صنعتی­ سازی پدید آمد، زندگی انسانی با ماشین­ ها و فنّاوری‌ها درهم‌تنیده شد. فرهنگ فنّاورانه ـ ماشینی مدرن، فهم سنتی از بدن انسانی و ظرفیت­ های ادراکی و جسمانی­ اش را دگرگون کرد، گونه­ ای درهم ­آمیختگی میان بدن و فنّاوری به وجود آورد و مرزهای میان امر ارگانیک و امر فنّاورانه را از بین برد. در این دوره می ­توان از مفاهیم نوظهوری همچون «ادراک فنّاورانه» و «زیبایی ­شناسی ماشینی» یاد کرد. این پژوهش که از نوع نظری و با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای صورت گرفته است، می ­کوشد ظهور فنّاوری سینما را در رابطه با این چرخش تاریخی و در ارتباط ایجادشده میان بدن­ها و فنّاوری‌ها در دوران مدرنیته موردمطالعه قرار دهد. از این منظر، مفهوم سینما ـ چشم مطرح‌شده توسط ژیگا ورتف، به‌عنوان یکی از مهم­ترین تبلورهای این نگره، مورد تحلیل و بازخوانی قرار می­گیرد.ورتف در نوشته­ هایش و به‌خصوص در این بیانیه<strong>، </strong>بارها به ترکیب و آمیزش میان بدن انسان و ماشین، میان چشم انسان و چشم فنّاورانه دوربین اشاره می­کند، آمیزشی که موجب فائق آمدن بر محدودیت­های ادراک ناکامل انسانی می­ شود. سینما چشم ادراک جسمانی ـ حسانی را با ادراک صنعتی ترکیب می­کند و نتیجه این آمیزش، به یک «ادراک نوین از جهان» می ­انجامد، ادراکی که فراسوی قواعد ادراک انسانی قرار می­ گیرد.