تحلیل و نقد تصحیح دیوان مشتاق اصفهانی

Abstract

میرسیّد علی مشتاق اصفهانی از شاعران بنام قرن دوازدهم و از تأثیرگذاران مکتب بازگشت است. روی‌گردانی از سبک هندی که همزمان با دورة فترت صفویان بود، زمینه‌ای را برای مشتاق و دوستانش فراهم کرد تا شیوة شاعران گذشته را بازآفرینی کنند. مشتاق کاروان سالار شد و گروهی از شاعران هم‌عصرش نیز با او همگام شدند. وی که از شاعران سبک عراقی تأثیر پذیرفته در قالب‌های غزل، قصیده، رباعی، ترجیع‌بند و ترکیب‌بند طبع‌آزمایی نموده‌ است. تصحیحی که حسین مکّی در سال 1320 ش. از دیوان او منتشر کرده‌ است، تنها متن نصحیح شده از اشعار اوست. مصحِّح سه نسخه از جمله نسخة سعید نفیسی و اقبال آشتیانی را مقابله و مقایسه نموده؛ در حالی‌که بیش از بیست نسخه از این دیوان وجود دارد که مکّی آنها را مدّ نظر نداشته است. در این پژوهش سعی شده با نقد این اثر اشکالات وزنی، دستوری و چاپی که از مقابله با نسخه‌ها به دست آمده است، ارائه گردد.