قاضی نظام‏الدّین اصفهانى و هم‌آوایى با عربى ‏سُرایان

Abstract

دستیابی به سرچشمۀ مضامین شعری سرایندگان، و نشان دادن اثرپذیری آنان از یکدیگر، هرچند کاری است ارجمند؛ ولی به سبب همانندی اندیشه‌های بشری سخت دشوار می‌نماید. در این میان، آنچه دیریاب است - امّا ناممکن نیست - نمودنِ همسان‌اندیشی‌ها و همسان‌سرایی‌هاست. در مقالۀ حاضر، نگارندگان پس از مقدّمه‏ای کوتاه‏ در بیان مسلّماتِ زندگى و آثار این دانشورِ ادیب و شاعر ذولسانین اصفهان در قرن هفتم هجری، با استناد به دست‏نویس‏های‏آثارِ او و با روش توصیفی - تحلیلی نشان داده‌اند که قاضى نظام‏الدّین اصفهانى، در میان شاعران عربى‏سُرا، سخت تحت تأثیرِ متنبّى است؛ هرچند در شعرِ او نمونه‏هایى از همسان‏گویى با شاعران دیگر - از جمله سیّد حمیرى، ارّجانى و... - هم یافت می‏شود.