گزارشی از حافظ‌پژوهی در ادب عربی

Abstract

چکیده آوازه و تأثیر شعر خواجة شیراز تنها به ایران و ادب فارسی محدود نمی­شود، بلکه در سرزمین­های دیگر، از جمله جهان عرب، نیز بازتاب گسترده­ای داشته است؛ این نوشتار، بر آن است تا به معرّفی توصیفی - تحلیلی پژوهش­های ادب عربی و جهان عرب دربارة حافظ و در برخی موارد به نقد دیدگاه­های آنها بپردازد؛ و همچنین تلاش می­کند که بر اساس مکتب فرانسوی ادبیّات تطبیقی به بررسی میزان و گسترة حافظ پژوهی در ادب عربی و جهان عرب و نیز اثر گذاری شعر و اندیشه حافظ را بر ادب عربی، به ویژه ادب عربی معاصر، بررسی کند. یافته­های اساسی این جستار در این است که پژوهش­های حافظ­شناسی در ادب عربی و جهان عرب در چهار حوزه، انجام شده است: 1. کتاب 2. ترجمه 3. مقاله 4. پایان نامه. افزون بر این، نویسندگان پژوهش­های ذکر شده، بیشتر با نگاهی مثبت و موازی و به دور از فرانگری یا فرونگری به تحلیل شعر حافظ پرداخته­اند و شعر و شخصیّت حافظ بر اندیشة برخی از بزرگان و معاصران ادب عربی از جمله: الشّواربی، طه حسین، سیّد قطب، البیاتی، الصّاوی و... نیز تأثیرگذار بوده است.