تأثیر تنش خشکی و سلنیوم بر برخی خصوصیات رشدی و فیزیولوژیکی پیاز (.Allium cepa L) توده‌ی زرد اصفهان

Abstract

سلنیوم به‌دلیل داشتن خواص آنتی اکسیدانی و فیزیولوژیکی به‌عنوان یک عنصر میکرو در نظر گرفته می‌شود. نقش مثبت سلنیوم در کاهش تأثیرات شدید تنش­های محیطی مختلف در گیاهان، هنوز ناشناخته بوده و نیاز به بررسی دارد. در این تحقیق تأثیر سلنیوم بر افزایش تحمل به خشکی پیاز توده‌ی زرد اصفهان به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. در شرایط گلخانه‌ای، فاکتور اول شامل تنش خشکی در سه سطح (صفر، 50 و 25 % ظرفیت زراعی) و سطوح مختلف سلنیوم در سه سطح (صفر، 5 و 10 میلی‌گرم بر لیتر سلنات سدیم) بود. محلول‌پاشی برگی سلنیوم طی دو مرحله، مرحله‌ی اول محلول‌پاشی در زمان شروع تنش (مرحله‌ی شروع تولید سوخ) و مرحله‌ی دوم دو هفته پس از شروع تنش (مرحله‌ی توسعه سوخ) انجام شد. در هر سه سطح تنش خشکی، با افزایش غلظت سلنیوم ارتفاع دانه­رست (66/62 سانتی‌متر)، تعداد برگ (66/11) و وزن تر (82/36 گرم) و خشک سوخ پیاز (66/4 گرم) افزایش یافت. برخلاف تنش خشکی، سلنیوم خصوصیات فیزیولوژیکی (فنل کل، فلاونوئید، قند محلول کل، محتوای نسبی آب برگ و هدایت روزنه‌ای) پیاز را افزایش داد. افزایش رشد پیاز در شرایط تنش خشکی به خاصیت آنتی‌اکسیدانی سلنیوم نسبت داده می‌شود. با توجه به این‌که سلنیوم در غلظت‌های بالا به‌عنوان اکسیدان عمل کرده و رشد را کاهش می‌دهد، غلظت 10 میلی‌گرم بر لیتر سلنیوم مشکلی برای پیاز نداشت و باعث افزایش رشد دانه­رست و سوخ پیاز شد. بر اساس نتایج این تحقیق، استفاده از سلنیوم می‌تواند سیستم دفاعی آنتی‌اکسیدانی را در شرایط تنش خشکی بهبود بخشد.