تأثیر محلول پاشی گلایسین-بتائین و سالیسیلیک اسید بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم نخود دیم (.Cicer arietinum L)

Abstract

نخود به­عنوان یکی از محصولات مهم در زراعت دیم غالباً با خشکی انتهای فصل مواجه است. راهکارهایی که بتـواند اثرات خشکی آخر فصل در گیاهان دیم را کاهش دهد بسیار می­تواند سودمند باشد. به­منظور بررسی اثر محلول­پاشی گلایسین-بتائین و سالیسیلیک اسید بر عملکرد و اجـزای عملکرد نخـود در شرایط دیم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1397-1396 در مزرعه پژوهشی شهرستان رزن استان همدان اجرا گردید. عوامل آزمایش شامل محلول­پاشی با آب معمولی به­عنوان تیمار شاهد، سه سطح محلول­پاشی با گلایسین-بتائین (200، 400 و 600 میلی­مولار) و سه سطح سالیسیلیک اسید (250، 500 و 750 میکرومولار) روی دو رقم نخود سارال و هاشم بود. محلول پاشی با گلایسین-بتائین و سالیسیلیک اسید روی تمام صفات مورد ارزیابی هر دو رقم به­جز تعداد دانه در غلاف، تأثیر معنی­داری داشت. بالاترین عملکرد دانه رقم هاشم (05/168 گرم بر متر مربع) و سارال (55/178 گرم بر متر مربع) در غلظت 600 میلی­مولار گلایسین-بتائین مشاهده گردید. تیمار 600 میلی­مولار گلایسین-بتائین عملکرد دانه رقم هاشم و رقم سارال را به­ترتیب 6/17 و 5/18 درصد افزایش داد. بین دو رقم مورد بررسی نیز از نظر صفات مورد مطالعه اختلاف معنی­داری وجود داشت. حداکثر تعداد دانه در بوته، تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه، زیست­توده و شاخص برداشت در رقم سارال و بالاترین ارتفاع بوته، وزن صد دانه و درصد پروتئین دانه نیز در رقم هاشم مشاهده شدند. نتایج نشان داد که کاربرد گلایسین-بتائین بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود تحت شرایط دیم مؤثرتر از محلول­پاشی با سالیسیلیک اسید بوده و می­تواند به­عنوان یک راهکار مؤثر در بهبود عملکرد نخود در زراعت دیم به کار گرفته شود.