شعر کودک در سیره‌ی پیامبر (بررسی ساختاری، موسیقایی و محتوایی)

Abstract

یکی از جنبه‌های مغفول مانده در سیرۀ پیامبر اکرم، توجه ایشان به شعر و ادبیات کودک است. به گواهی تاریخ، نه تنها شعرهای کودکانه‌ای که عموما در اوزان محرّک و مهیِّج سروده می‌شده، در زمان کودکی پیامبر برای ایشان خوانده می‌شده، بلکه شخص پیامبر نیز پاره‌ای از اشعار کودکانه را برای کودکانی مانند امام حسن و امام حسین می‌خوانده‌اند و گاه نیز در باب برخی از اشعار کودکانه اظهار نظر می‌کرده‌اند. ما در این مقاله می‌کوشیم با بررسی متون حدیثی و تاریخی، شعرهای کودکانه‌ای را که در سیرۀ پیامبر اکرم مورد توجه واقع شده، استخراج، بررسی و تحلیل کنیم. در ضمن این بحث نشان داده‌ایم که ساختار برخی از این اشعار، به احتمال با ساختار شعرهایی که گوسان‌های ایرانی در دوران پیش از اسلام می‌خوانده‌اند مشابهت‌هایی دارد و احتمال تاثیرپذیری برخی شعرهای کودکانۀ عرب، از ساختارهای پیش از اسلامی شعر فارسی وجود دارد. همچنین در پایان مقاله با ذکر دو نمونه، تاثیرگذاری و قدرت شعر کودک در تمدن اسلامی را نشان داده‌ایم.