نقش عزت بدنی و اضطراب فیزیک اجتماعی بر فرهنگ ارزشیابی بدنی زنان شهر تبریز

Abstract

براساس دیدگاه جامعه‌شناسان و روان‌شناسان، ظاهر تنها یک پدیده بیولوژیکی و روان‌شناختی نیست، بلکه امروزه به یک پدیده اجتماعی تبدیل شده است و ارزشیابی افراد از ظاهرشان، تحت تأثیر ایده‌آل‌های موجود در جامعه، قرار می‌گیرد. با ‌توجّه به اهمیت ظاهر و پیامدهای ناشی از نارضایتی از آن، مقاله حاضر با هدف بررسی رابطه بین متغیرهای عزت بدنی و اضطراب فیزیک اجتماعی با ارزشیابی بدنی به روش پیمایشی انجام شده است. حجم نمونه تحقیق 316 نفر از زنان بالاتر از 15 ساله ساکن مناطق هشت‌گانه شهر تبریز بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای و تصادفی ساده انتخاب شدند. چارچوب نظری تحقیق از نظریه اضطراب فیزیک اجتماعی و نظریه عزت بدنی شکل گرفته است. نتایج حاصل از آماره‌های توصیفی و استنباطی نشان می‌دهد که: الف. میانگین ارزشیابی بدنی در بین پاسخگویان بالاتر از متوسط بوده است؛ ب. بین اضطراب فیزیک اجتماعی و ارزشیابی بدنی رابطه معنادار و معکوسی وجود دارد؛ ج. بین عزت بدنی و تمامی خرده مقیاس‌های آن (نیرومندی، جذابیت چهره، جذابیت فیزیکی، جذابیت جنسی و مقیاس وزن) با ارزشیابی بدنی رابطه مستقیم و معنادار مشاهده شد؛ د. 22 درصد تغییرات مرتبط با متغیر «اضطراب فیزیک اجتماعی» توسط متغیّرهای عزت بدنی و خرده مقیاس‌های آن تبیین شده است؛ ح. 41 درصد تغییرات مرتبط با متغیّر وابسته اصلی (ارزشیابی بدنی)، توسط متغیّرهای مستقل (مقیاس وزن، نیرومندی، جذابیت چهره، جذابیت فیزیکی، جذابیت جنسی و اضطراب اجتماعی) تبیین شده است؛ خ. نتایج حاصله با در نظر گرفتن اثرات مستقیم، غیرمستقیم و کل متغیّرهای مستقل بر متغیّر وابسته نشان می‌دهد که متغیر ارزشیابی بدنی، به ترتیب از متغیرهای مقیاس وزن و جذابیت فیزیکی بیشترین تأثیر را پذیرفته است<strong>.</strong>