تأثیر آموزش چرتکه بر خلّاقیّت و خودکارآمدی دانش‌آموزان دورة ابتدایی

Abstract

خلّاقیّت و خودکارآمدی، از‌جمله اهداف آموزشی است که امروزه در رأس امور آموزشی ‌و ‌پرورشی قرار دارد. به‌منظور نیل به این امر و تسهیل یادگیری، وسیله‌ای شبیه «چرتکه» وارد فرایند آموزشی شده که مورد استقبال دانش‌آموزان و معلمان قرار گرفته است و به ‌باور آنان، نتایج مشهودی در‌پی داشته است. پژوهش حاضر با هدف تأثیر آموزش چرتکه بر خلّاقیّت و خودکارآمدی دانش‌آموزان انجام گرفت. روش پژوهش شبه‌آزمایشی و از‌نظرِ هدف کاربردی بود. طرح پژوهش پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعة آماری را دانش‌آموزان پسر پایة چهارم ابتدایی تشکیل می‌دادند که از بین آنها نمونه‌ای با حجم 50 نفر به شیوة نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چند‌مرحله‌ای انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل در قالب دو کلاس درس قرار گرفتند. در هر دو گروه، همتا‌سازی از‌نظرِ سن و هوش (با استفاده از تست هوش ریون) انجام شد. سپس در هر دو گروه، پیش‌آزمون به‌عمل آمد و بعد از اجرای پیش‌آزمون، آموزش ریاضی با چرتکه برای گروه آموزش اجرا شد و گروه کنترل، آموزشی دریافت نکرد و بعد پس‌آزمون انجام گرفت. در این پژوهش، از ابزار خلّاقیّت تورنس و خودکارآمدی شرر استفاده شد که پایایی آنها با آلفای کرونباخ به‌ترتیب 85/0 و 81/0 به‌دست آمد. داده‌های حاصل با آمار توصیفی و استنباطی (آزمون کولموگروف- اسمیرنوف و تحلیل کوواریانس) توصیف و تحلیل شدند. نتایج حاصل نشان داد که آموزش چرتکه در درس ریاضی بر خلّاقیّت و خود‌کارآمدی دانش‌آموزان کلاس چهارم تأثیر دارد و باعث بهبود خلّاقیّت و خودکارآمدی می‌شود؛ بنابراین، با آموزش چرتکه می‌توان مهارت‌ها و توانایی‌های خلّاقیّت در ریاضی و خودکارآمدی کودکان را افزایش داد.