ارزیابی پیامدهای اقتصادی و اجتماعی گردشگری خانه‎های دوم (مطالعۀ موردی: روستاهای ییلاقی بخش بندپی شرقی شهرستان بابل)

Abstract

‎ در بین انواع گونه‎های گردشگری روستایی موجود در کشور، گردشگری خانه‎های دوم مهم‎ترین شکل آن است. در این نوشتار تلاش‎شده عوامل مؤثر اقتصادی و اجتماعی حاصل از گردشگری خانۀ دوم با توجه به نظرات پرسش‎شوندگان از گسترش این نوع گردشگری در روستاهای مورد مطالعه، شناسایی شود. مطالعۀ مورد نظر در روستاهای ییلاقی بخش بندپی شرقی شهرستان بابل انجام گرفته است. پژوهش پیش رو از دید هدف کاربردی و از نوع پژوهش‎های پس‎رویدادی است. داده‎های مورد نیاز از طریق پرسش‎نامه‎ای گردآوری شده است که روایی آن با استفاده از فرمول کرونباخ با 80 درصد به تأیید رسیده است. جامعۀ آماری پژوهش ساکنان دائمی روستا، ساکنان خانه‎های دوم در روستا و مسئولان امر گردشگری هستند. در این پژوهش از روش نمونه‎گیری طبقه‎ای نسبی با حجم نمونۀ 60 نفر (روش کوکران) استفاده شده و برای تحلیل متغیرهای آن، متناسب با نوع داده‎ها، از نرم‎افزار اس.پی.اس.اس. استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‎دهد که گردشگری آثار مثبت و منفی مختلفی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی منطقه برجای گذاشته است، مهم‎ترین آنها با توجه به دیدگاه کلی پرسش‎شوندگان درخصوص گسترش این نوع گردشگری در منطقه، به‎ترتیب در بُعد اقتصادی، افزایش شغل‎های فصلی مرتبط با گردشگری و در بُعد اجتماعی، افزایش امکانات محلی و افزایش رفتارهای ضد اجتماعی و متضاد با فرهنگ بومی است. بیشترین واگرایی در دیدگاه پرسش‎شوندگان در زمینۀ تأثیرگذاری عوامل اجتماعی و بیشترین همگرایی در زمینۀ تأثیرگذاری عوامل اقتصادی گردشگری خانه‎های دوم مشاهده شد. مسئولان بیشترین موافقت را با گسترش خانه‎های دوم داشتند و در رتبۀ بعدی، ساکنان خانه‎های دوم و مردم محلی، مخالف‎ترین گروه با گسترش این نوع گردشگری بوده‎اند. ساکنان دائم در روستا با وجود آگاهی از آثار مثبت اقتصادی حاصل از گردشگری، به‎دلیل آثار منفی آن بر ابعاد اجتماعی منطقه، با تداوم روند کنونی گسترش گردشگری مخالف هستند.