بررسی تنوع ژنتیکی و برآورد وراثت پذیری برخی صفات کمی در لاین های دابل هاپلوئید گندم

Abstract

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی صفات مختلف در گندم نان (Triticum aestivum L.) در لاین های دابل هاپلوئید حاصل از تلاقی دو رقم Fukuho-Kumogi و Oligo – Culm ، 157 لاین دابل هاپلوئید در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان از لحاظ صفات مورفولوژیک و زراعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. برآورد ضرایب تنوع ژنتیکی و فنوتیپی برای صفات مختلف نشان داد که لاین های مورد مطالعه از نظر طول آخرین میانگره، تعداد سنبله بارور در واحد سطح، ارتفاع بوته، تعداد دانه و عملکرد دانه در سنبله اصلی دارای تنوع ژنتیکی بیشتری در مقایسه با سایر صفات از جمله وزن حجمی ، تعداد روز تا رسیدگی، تعداد روز تا سنبله دهی و گرده افشانی بودند.ضریب تنوع ژنتیکی برای تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، تعداد سنبله بارور در واحد سطح و عملکرد دانه به ترتیب برابر با2/1 ،7/20 ،9/19 و 7/13 درصد بود. برآورد قابلیت توارث خصوصی برای اکثر صفات بسیار بالا بود و بین63% ( برای عملکرد دانه در واحد سطح) تا 99% ( برای ارتفاع بوته) متغیر بود. با استفاده از تجزیه خوشه ای ، لاین های مورد مطالعه به سه گروه مجزا با 54 ، 55 و50 لاین طبقه بندی شدند و میانگین مربعات بین گروه ها برای همه صفات به جز عملکرد دانه در واحد سطح بسیار معنی دار بود. نتایج این مطالعه نشان داد که تنوع ژنتیکی قابل توجه ای از نظر صفات مهم زراعی و اقتصادی در بین لاین های دابل هاپلوئید مورد بررسی وجود دارد و می توان این صفات را از طریق برنامه های انتخاب بهبود داد . وراثت پذیری خصوصی عملکرد دانه در واحد سطح نسبت به بقیه صفات کمتر بود، اما با توجه به وراثت پذیری بالای بعضی از اجزای عملکرد دانه شامل تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه در سنبله و وزن هزار دانه می توان از آنها به عنوان شاخص انتخاب برای بهبود عملکرد دانه استفاده کرد.