نحوه عمل ژن و وراثت پذیری برای برخی صفات زراعی در 17 تلاقی سورگوم دانه ای

Abstract

به منظور برآورد نحوه عمل ژن و وراثت پذیری عملکرد دانه در بوته‘ متوسط وزن خوشه ‘ تعداد روز تا گلدهی‘ متوسط طول خوشه و ارتفاع بوته در یک جامعه متنوع سورگوم دانه ای ‘ ا زطرح تجزیه وتحلیل میانگین نسلها استفاده شد. هفده فامیل‘ به عنوان فاکتور اصلی ‘ متشکل از والدین تلاقی و نسلهای f1 وf2 به عنوان فاکتور فرعی ‘ دریک طرح کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصا دفی در پنج تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. با توجه به اینکه میانگین مربعات فامیل ونسل درون فامیل برای تمام خصوصیات از نظر آماری معنی دار بود. چنین استنباط شد که تنوع ژنتیکی بالائی در مواد مورد بررسی وجود دارد. اطلاعات حاصل به روش ماتروجینکز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در اکثر فامیلها اثرات افزایشی و غالبیت ژنها به طو رمشترک در توارث صفات دخالت داشتند. هر چندکه در برخی از فامیلها اثرات متقابل غیر آللی نیز مشاهده گردید. اثرات افزایشی وغالبیت ژنها در اغلب فامیلها ودرتمامی صفات بجز تعداد روز تا گلدهی در جهت تزایدی بودند. درجه غالبیت د راکثر فامیلها مبین تاثیر بیشتر اثرات غالبیت و فوق غالبیت ژنها درکنترل اغلب صفات بود. برآورد قابلیت توارث عمومی صفات در فامیلها متفاوت ومتوسط آنها بین 99/50 تا 54/77 درصد به ترتیب مربوط به متوسط طول خوشه و ارتفاع بوته متغیر بود. برآورد قابلیت توارث خصوصی بر مبنای رگرسیون F2 روی F1 در صفات مختلف بین 55/19 تا 71/64 درصد به ترتیب مربوط به عملکرد دانه وارتفاع بوته متغیر بود‘که نشاندهنده راندمان بالای انتخاب برای برخی صفات می باشد.