کاوش کیفی فرایندهای برساخت هویت اجتماعی در میان دانشجویان بلوچ: به‌سوی نظریه ای زمینه‌ای

Abstract

پژوهش حاضر با هدف کاوش کیفی فرایندهای برساخت هویت اجتماعی در میان دانشجویان بلوچ صورت گرفته و برای این منظور از نظریة زمینه‌ای استفاده شده است. مشارکت‌کنندگان دانشجویان بلوچ مقطع ارشد و دکتری دانشگاه‌های دولتی هستند. داده‌ها به‌کمک مصاحبة عمیق به‌دست آمد و مصاحبه‌ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده‌ها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد که نتیجة تحلیل آن‌ها دستیابی به پنج مقوله و یک مقولة هسته است. مقولات محوری عبارت‌اند از: ناهمسازی مذهبی و هویت حاشیه‌ای، نپذیرفتن بوروکراتیک، دفع دیوانسالارانة هویت بلوچی، نقش بازنمایی منفی رسانه‌ها در برساخت هویت حاشیه‌ای، مکان‌مندی نامطلوب، نقش جغرافیا در برساخت هویت حاشیه‌ای، مشروعیت‌یافتگی حاشیه‌ای‌شدن و نقش قانون در برساخت هویت حاشیه‌ای. مقولة هسته نیز عبارت است از هویت حاشیه‌ای و برساخت هویت اجتماعی حاشیه‌ای. یافته‌ها نشان می‌دهند بستری مانند موقعیت مذهبی قوم بلوچ، شکاف قومی و مذهبی در استان، موقعیت جغرافیایی نامطلوب و در کنار شرایطی مثل مذهب به‌مثابة مبانی سیاست، تبعیض قومیتی، واپس‌رانی اداری و مدیریتی، بازنمایی‌های منفی رسانه‌ای، مشروعیت‌بخشی قانونی، قرارگیری در مرز، دوری از مرکز و احساس عدم توزیع عادلانة امکانات سبب برساخت هویت حاشیه‌ای در میان دانشجویان بلوچ شده‌ است.