تصحیح و تحقیق رسالۀ تحریر الدلائل فی تقریر المسائل اثر اثیرالدین ابهری

Abstract

اثیرالدین ابهری را رساله‌ای‌ است که در نسخه‌شناسی‌ها با نام «ثمانی‌عشرة مسئلة فی الکلام» یا «المسائل» شناسانده شده است، ولی برپایۀ یافتۀ ما نام اصلی آن «تحریر الدلائل فی تقریر المسائل» است. این رساله، که گویا تنها نوشتۀ کلامیِ تاکنون‌ـ‌شناخته‌شدۀ اوست، دربردارندۀ هجده مسئلۀ کلامی ا‌ست که بیش‌وکم با بیست مسئله‌ای که غزالی در <em>تهافت‌الفلاسفة </em>پیش می‌کشد همخوانی دارند. ابهری در بیش‌ترِ این مسئله‌ها از مکتب اشعری در برابر فیلسوفان و معتزلیان دفاع می‌کند. در این نوشتار، «تحریر الدلائل» را بر اساس گواهی ابن‌تیمیه، سبک نویسندگی ابهری، و اندیشه‌های فلسفی او، اصالت‌سنجی کرده؛ و برپایۀ نسخه‌های خطّی راغب‌پاشا 1461، مجلس شورا 1830، و آیت‌اللّه مرعشی 59/35، که گویا هر سه در قرن یازدهم هجری کتابت شده‌اند، به شیوۀ بینابین تصحیح کرده‌ایم.