تحلیل آثار وحید چمانی بر مبنای مفهوم بدن گروتسک در اندیشه میخائیل باختین

Abstract

<br /> <strong> </strong><br /> درک جهان، حاصل درونی شدن نشانه‌‌های اجتماعی و سپس، بازخوانی و به کار گرفته شدن آن‌ها به‌وسیله کنش‌گران اجتماعی، از خلال یک بدن انجام می‌‌گیرد. بنابر این، بدن را باید محوری دانست که امکان درک نسبت با جهان را به‌وسیله انسان ممکن می‌‌کند. بدن گروتسک، یکی از مفاهیم اصلی میخائیل باختین، ادیب روسی، در حوزه نقد و نظریه ادبی و قابل اطلاق به مباحث دیگر از جمله هنرهای تجسمی است. در این نوشتار، نمود بدن گروتسک در آثار وحید چمانی، نقاش معاصر، از منظر باختین با بهره‌‌گیری از منابع کتاب‌خانه‌‌ای و به شیوه‌‌‌‌ توصیفی-تحلیلی، مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش، بیان قابلیت انطباق نظریات باختین با حیطه هنرهای تجسمی است که به‌واسطه آن، می‌‌توان وضعیت گروتسک را -که متاثر از شرایط پیرامونی است- در حوزه هنر مورد تحلیل قرار داد. باختین با طرح مفهوم کارناوال، نگاه طنزآمیز و وهم‌‌آلودی را نسبت به آنچه در جامعه اتفاق می‌‌افتد، بیان می‌‌کند. در آثار چمانی با تن‌‌هایی گروتسک مواجه هستیم؛ که گاه، چشم ندارند؛ گاه، دهان آن‌ها مانند حفره‌‌ای ترسیم شده و یا اندام‌‌های آن‌ها، به‌طور کامل، شکل نگرفته‌‌اند؛ بدن گروتسک، دایما در حال شدن و صیرورت است. هیچ‌‌گاه، پایان نمی‌‌پذیرد و هرگز، کامل نمی‌‌شود. بدن‌‌های گروتسک چمانی با داشتن ماسکی بر چهره، حالتی مسخ‌‌یافته دارند و وجوهی دوگانه، همراه با ابهامی از مرگ را در فضایی کارناوال‌‌گونه، نه به معنای جشن و سرور، بلکه فضایی از جنس وارونگی و تضادهای کارناوالی به نمایش می‌‌گذارند. چنین بدنی، شامل قلمروهای ناشناخته جدید است و نگرشی جدید از زندگی اجتماعی به ما ارائه می‌‌دهد.<br /> <br /> <br /> <strong> </strong>