مدل شکیبا ـ هادی: رویکردی نوین در تدوین راهبردهای دانشی، مبتنی‌بر اقتضائات جمهوری اسلامی ایران

Abstract

اصولاً هر برنامه راهبردی بدون توجه به وضعیت دانش موردنیاز در وضع موجود و مطلوب و تحلیل شکاف دانشی، عملاً ناکارآمد خواهد بود.ضمن‌آنکه، رویکردهای تجویزی، توصیفی و ترکیبی در مدیریت راهبردی دانش در محیط ج.ا.ا. به‌دلیل ساختار و بافتار خاص آن دچار چالش‌ها و عدم قابلیت‌های جدی است. این مقاله تلاش دارد با ارائه مدلی باعنوان مدل شکیبا ـ هادی ، باتکیه‌‌بر اصول دینی و اسلامی و رفع نواقص مدل‌های غربی ضمن به‌کارگیری رویکرد تعاملی، مدلی بومی و اقتضایی برای سازمان‌های سطح ملی ارائه دهد. این مدل با شناسایی ملاک‌های اصلی موفقیت، آنها را در 9 عامل و 198 شاخص باتمرکزبر حوزه‌های دانشی درقالب رویکرد نقطه مرجع، البته در دو گروه قابلیت‌سازان و مقوم‌ها منظور می‌نماید. همچنین داده‌ها به‌صورت کمی و کیفی درقالب عددی و با منطق فازی محاسبه و پس از دفازی‌شدن ازطریق آنتروپی شانون، نظر ممیزین و اوزان مدنظر ایشان، ازطریق حداقل مجذور مربعات تعیین می‌شوند. درضمن، برای تأیید قابلیت کاربردی مدل، در یکی از صنایع دفاعی پیاده‌سازی شده است. نتایج حاصله نشان می‌دهد، سازمان مزبور از بین 9 عامل فقط به7 عامل اصلی و از 198 شاخص ارائه‌شده فقط به 20 شاخص نیاز دارد که نتایج حاکی از آن است که سازمان در عواملی نظیر اصولی، راهبردی و مکتبی در وضعیت ماند، و در عواملی نظیر فیزیکی و فرهنگی با مقدار 158/0 در وضعیت ممانعت‌کننده (پَسرانه) قرار دارند. کل سازمان در وضعیت ضعیف قرار دارد، لذا پیشنهاد شده است پیش از هر اقدام راهبردی ابتدا عوامل ممانعت‌کننده (پَسرانه‌ها) تبدیل به ماند و سپس پیشرانه ‌شوند، ضمن‌آنکه، پیشرانه‌ها نیز باید تقویت شوند.