تأمّلی بر چند پژوهش در تصحیح متن دیوان خاقانی بر اساس معیارهای سبکی او

Abstract

دیوان خاقانی شروانی علی‌‌رغم چند تصحیح موجود از آن، همچنان پژوهش‌‌های بسیاری در راستای تنقیح می‌‌طلبد. ازاین‌رو، خاقانی‌‌پژوهانِ بسیاری در پی بررسی و تحلیل ضبط‌های دیوان خاقانی برآمده‌اند. نگارندگان این مقاله تلاش دارند که کوشش‌‌های برخی خاقانی‌‌پژوهان را که نظراتی در خصوص بررسی تصحیف و تحریف در دیوان خاقانی شروانی ارائه کرده‌‌اند، بررسی کنند. بر همین اساس، از میان مقالات منتشرشده در نشریات و همایش‌‌های گوناگون ادبی و نیز کتاب‌‌هایی که در میان بحث خود بخشی را به تصحیف اختصاص داده‌‌اند، به صورت گزینش خوشه‌‌ای و تصادفی چند نمونه انتخاب شد. نتایج به دست آمده نشان دهندۀ آن است که عدم توجّه به سبکِ شخصی خاقانی بر اساس معیارهای تصویرآفرینی او، عدم احصای کُل متون و نیز عدم توجّه به متون جانبی، گاه خاقانی‌پژوهان را بر آن داشته‌است که متن اصلی را با پژوهش خود در نظر خواننده ناصواب جلوه دهند.