مقایسه کارایی روش‌های شمارش نقطه‌ای با شعاع ثابت، شمارش نقطه‌ای با شعاع متغیر، ترانسکت با عرض ثابت و ترانسکت با عرض متغیر جهت برآورد غنا و فراوانی پرندگان جنگل‌زی

Abstract

جنگل‌های هیرکانی نیمرخ شمالی البرز دارای فون پرندگانی با تشابه بالا با نواحی مرکزی اروپا هستند و از غنا و تنوع گونه‌ای قابل توجهی از پرندگان برخوردار هستند. در این مطالعه کارایی چهار روش ترانسکت با عرض ثابت، ترانسکت با عرض متغیر، شمارش نقطه‌ای با شعاع ثابت و شمارش نقطه‌ای با شعاع متغیر به منظور شناسایی کاراترین روش جهت پایش و نمونه‌برداری از پرندگان روز فعال در جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود واقع در شرق شهرستان نوشهر به عنوان یک منطقه معرف از جنگل‌های هیر‌کانی مورد بررسی قرار گرفت. در روش ترانسکت، سه ترانسکت هر یک به طول یک کیلومتر با فاصله ثابت و متغیر و در روش نقطه‌ای، پنج نقطه به فواصل 250 متر از یکدیگر با شعاع ثابت و متغیر تعیین شد. هر یک از نقاط و ترانسکت‌ها طی سه تکرار در تابستان 1387 مورد نمونه‌برداری قرار گرفت. داده‌های حاصل با روش تجزیه واریانس یک طرفه تحلیل شد. نتایج نشان داد تفاوت معنی‌داری از نظر برآورد غنا و فراوانی پرندگان بین روش‌های ترانسکت با شمارش نقطه‌ای وجود دارد (F3,104=9.85, P=0.00 برای غنا و F3,104=57.35, P=0.00 برای فراوانی) و غنا و فراوانی به دست آمده با روش‌های ترانسکت بیش از روش‌های نقطه‌ای بود. از سوی دیگر غنای گونه‌ای و فراوانی برآورد شده بین روش‌های ترانسکت با فواصل ثابت و متغیر اختلاف معنی‌داری نداشتند. همچنین روش‌های نقطه‌ای با فواصل ثابت و متغیر نیز تفاوت معنی‌داری از نظر برآورد غنا و فراوانی پرندگان نشان ندادند. بر طبق نتایج به دست آمده استفاده از روش‌های ترانسکت برای تعیین فهرست گونه‌های پرنده از کارایی بیشتری نسبت به روش‌های شمارش نقطه‌ای برخوردار است.