اثر سدیم نیتروپروساید (SNP) بر برخی ویژگی‌های بیوشیمیایی گیاهچه‌های جو (Hordeum vulgare L. cv. Sahar) در تنش شوری

Abstract

با هدف بررسی نقش سدیم نیتروپروساید در کاهش تنش اکسیداتیو ناشی از تنش شوری در گیاهچه‌های جو، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه زراعت دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو سطح 1/0 و 2/0 میلی‌مول سدیم نیتروپروساید (SNP) به‌عنوان دهنده نیتریک‌اکساید (NO) و آب مقطر به‌عنوان شاهد و دو سطح شوری (صفر و 300 میلی‌مول نمک کلرید‌سدیم) بودند. در روز هفتم پس از اعمال تیمارها، فعالیت آنزیم‌های سوپر‌اکسید‌دیسموتاز (SOD)، پراکسیداز POD))، کاتالاز (CAT)، آسکوربات پراکسیداز ((APX و پلی‌فنل‌اکسیداز (PPO)، پراکسیده‌شدن لیپیدها و اکسیداسیون پروتئین‌های برگ‌ها اندازه‌گیری شد. نتایج آزمایش نشان داد که در تیمار 1/0 میلی‌مول SNP و در شرایط شور، آنزیم‌های POD و CAT به‌ترتیب با 07/7 و 6/17 میکرومول بر گرم بافت تازه در دقیقه بیشترین فعالیت را داشته‌اند. اثر تنش شوری بر فعالیت آنزیمAPX معنی‌دار نبود با این‌حال، بیشترین فعالیت دو آنزیمSOD و APX، در تیمار 1/0 میلی‌مول SNP به‌دست آمد. همچنین، NO تأثیر معنی‌داری بر فعالیت آنزیم PPO نداشت. علاوه بر‌این، استفاده از NO خارجی به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان، پراکسیده شدن لیپیدهای غشا را کاهش داد و سبب تأخیر در تجزیه پروتئین‌ها شد. در‌کل، به‌نظر می‌رسد که غلظت 1/0 میلی‌مولار نیتریک‌اکساید، بهترین غلظت برای گیاهچه‌های جو در شوری شدید است که می‌تواند با تأثیر بر سیستم دفاعی آنتی‌اکسیدانی گیاه، سبب کاهش اثرات نامطلوب تنش و افزایش احتمالی تحمل گیاهچه‌‌ها در شرایط شور شود.