بررسی مقایسه‌ای جناس‌های لفظی و مرکب در زبان‌های روسی و فارسی

Abstract

منظور از واژه آرایی با واژه‌های همگون، این است که این گونه واژه‌آرایی بر دو یا چند پایة واژگانی استوار است که به گونه ای چشمگیر با هم، هم‌گونند. به این مفهوم که در ریخت، ساخت، آهنگ و... شبیه یکدیگر‌ند. دو واژة «همگون» را دو پایة جناس می‌نامیم. پیداست که این گونه واژه‌ها در عین این که از یک سو همگونی دارند ناگزیر باید از سویی دیگر ناهمگونی و دوگانگی داشته باشند، در غیر این صورت دو یا چند واژه نخواهند بود و به عنوان یک کلمه با معانی متفاوت در نظر گرفته می‌شوند. از این رو با تکرار واژگان، یعنی استفاده از دو واژه همگون (دو پایه جناس) آهنگی پدید می‌آید که سبب شکوفایی و تجلی بلاغت می‌شود و که فراتر از زیر و بم کلمات است. جناس در زبان‌های روسی و فارسی دارای گونه‌های متفاوتی است که این گونه‌های متفاوت بر اساس دوگانگی متفاوت دو پایه جناس پدید می‌آیند و هر گاه این دو واژه علاوه بر هم‌گونی، دارای دوگانگی نوشتار باشند، با یکدیگر جناس لفظی و هر گاه دوگانگی ساختاری باشد، جناس مرکب محسوب می‌شوند. در این مقاله سعی بر این است که با بررسی دلایل بوجود آمدن جناس‌های لفظی و مرکب در زبان‌های روسی و فارسی، این واژگان را برای خوانندگان ملموس‌تر و قابل درک‌تر کنیم.