بازخوانی شرق نایپول از دیدگاه شرق‏شناسی

Abstract

همانطور که بسیاری از نویسندگان دورة پسا استعمار به بازخوانی آثار استعماری پرداختند، در این مقاله سفرنامة در میان مؤمنان اثر وی. س. نایپول (V. S. Naipaul) به‏عنوان متنی استعماری بازخوانی شده و از دیدگاه شرق‌شناسی بررسی می‏شود. در واقع این بررسی پاسخی است به‏ تصویرسازی از شرق، اسلام و به‏ ویژه خاورمیانة اسلامی. در ادامه نویسندگان به ‏دنبال علائمی‏اند که شرق را شرقی کلیشه‏ای و یکنواخت جلوه‏گر می‏سازد و مسلمانان را در قالب کلیشه و گفتمان غالب و استعماری به تصویر می‏کشد. افزون برآن، عوامل و فرایند این بازنمایی ساختگی، بررسی می‏شود. چراکه این بازنمایی سرانجام پای‏ ای برای ایجاد رابطه‏ای مبنی بر «تضاد دوگانه» میان غرب و شرق می‏شود. «شرق ساخته شده» به‏ دلیل اختلافات فرهنگی، مذهبی، سیاسی و تاریخی به ‏عنوان تهدیدی جدی برای تمدن غرب معرفی می‏گردد. در پایان، از آنجایی که در مقابل هر قدرتی، مقاومتی هم صورت می‏گیرد، جلوه‏ها و نشانه‏های مقاومت شرقیان و نقش اسلام در پایداری مقابل استعمار غرب در سفرنامة نایپول مورد مطالعه قرار می‏گیرد.