پیشگیری اولیه از جرایم زیست‌محیطی در آموزه‌های قرآنی

Abstract

قرآن کریم برای پیشگیری از جرایم زیست‌محیطی آموزه‌های ارزشمندی دارد که توسل و به‌کارگیری آنها در پرتو مدل پیشگیری اولیه می‌تواند نقشی ارزنده را در پیشگیری از این جرایم ایفا کند. در مدل پیشگیری اولیه (برخلاف پیشگیری ثانویه و ثالثیه که در آن مشکل و بحران پدیدار شده است) هنوز بحرانی به‌وجود نیامده، از این‌رو اهداف این پیشگیری بر جلوگیری از پدیدار شدن موقعیت‌های آسیب‌زا تمرکز دارند. با نگاهی به قرآن کریم نمایان می‌شود که آموزه‌های قرآنی برای پیشگیری از جرایم زیست‌محیطی در قالب دو رویکرد فردمحور و جامعه‌محور متجلی می‌شوند. در رویکرد فردمحور آموزه‌هایی چون اعتقادات پیشگیرانه (اعتقاد به خداوند و آیه بودن مخلوقات زیست‌محیطی و اعتقاد به فواید طبیعت برای انسان) و آموزه‌های اخلاقی(کنترل درونی احترام به محیط زیست) وجود دارند، حال آنکه در پرتو رویکرد جامعه‌محور می‌توان به نقش آموزه‌های اقتصادی(منع اسراف در زمین و تکلیف به آبادانی آن) و آموزه‌های اجتماعی(عدالت زیست‌محیطی و منع تبعیض در آن) اشاره کرد.