موسیقای واژگان جزء 30 و نمود آن در چهار ترجمه قرآن

Abstract

موسیقای قرآن که یکی از جنبه های اعجاز بیانی است، دلالت های الهام بخشی دارد و مظهر انفعالات نفسانی است و در معنا تأثیرات گوناگونی از جمله: مبالغه در معنا، تکثیر و زیادت، وضوح و آشکاری، آرامش، خوف و اضطراب، تداعی صداهای خارجی یا حوادث و... دارد. با توجه به اینکه بهترین ترجمه آن است که در عین پایبندی به متن مبداء، سعی کند تمام مفاهیم و معانی زبان مبدأ (قرآن) را در قالب زبان مقصد بریزد، لازم است مترجمان به موسیقای قرآن و دلالت های الهام بخش آن نیز توجه کنند. در این مقاله ضمن نقد و بررسی موسیقای واژگان جزء 30 در چهار ترجمه فارسی خرمشاهی، فولادوند، گرمارودی و نخستین ترجمه گروهی زیر نظر محمد علی رضایی اصفهانی، به صورت مقایسه ای و تهیه جدول، این نتیجه گرفته شد که مترجمان غالبا در ترجمه هایشان، از موسیقای قرآن و اثر بخشی آن در معنا غافل بوده اند. با این حال ترجمه گروهی بیش از بقیه- در 8 آیه از 33 آیه – به مدلول صوتی و موسیقایی آیات اشاره کرده اند. به نظر می آید این امر عمده ناشی از دقت در معادل یابی واژه های قرآن بوده است نه توجه به موسیقای قرانی. اگرچه توجه به موسیقای قرآن در ترجمه ها امری بسیار مشکل است ولی نباید مورد تسامح قرار گیرد و می توان از شیوه هایی مانند قراردادن مفاهیم موسیقایی در پرانتز یا کروشه، یا حتی در پاورقی؛ از علائم سجاوندی یا استفاده از جملات و ساختاری که دارای الهامات و انفعالاتی مانند الهامات و انفعالات موسیقی آیه باشد ... به بروز و نمود موسیقای قرآن در ترجمه ها پرداخت. این جستار با هدف ترغیب مترجمان به تجلی موسیقای قران و زیبایی های بیانی آن در ترجمه ها با روش و منهج استقرایی صورت گرفته است.