روش ملامحمدتقی مجلسی در شرح روایات در لوامع صاحبقرانی

Abstract

محمدتقی مجلسی مشهور به «مجلسی اول» از علمای قرن یازدهم هجری، در شرح کتاب حدیثی آثار گران‌قدری به جای گذاشته است که از جمله آن‌ها روضه المتقین(شرح عربی من لایحضره الفقیه) و لوامع صاحبقرانی (شرح فارسی من لایحضره الفقیه) است.محمدتقی مجلسی در لوامع صاحبقرانی روایت‌ها را در سه محور کلی، بررسی صحت متن روایت، شرح ظاهر روایت‌ها و جمع و حل روایت‌های متعارض کاویده است.<br /> او برای احراز صحت متن از روش‌های توجه به نسخه‌های گوناگون، توجه به تقطیع روایت‌ها،توجه به تصحیف و تحریف، توجه به نقل به معنا و عرضه روایت‌ها بر قرآن بهره جسته است و در شرح ظاهر متن به بیان معنای لغوی و اصطلاحی کلمات و عبارت‌ها، به کارگیری قواعد عربیت در شرح و ترجمه روایت‌ها و گردآوری روایت‌های هم‌مضمون پرداخته است.او با تسلط کامل بر مفاد و مضمون روایت‌ها به سراغ شرح آن‌ها رفته است، و تا حد توان خود، در بیان معانی آن‌ها و جمع دلالی بین روایت‌های متعارض و کشف روابط بین آن‌ها از جمله عام و خاص، مطلق و مقید، مجمل و مبین، و نص و ظاهر کوشیده است.او همچنین در مواردی معدود در مواجهه با تعارض‌های مستقر میان آن‌ها قائل به ترجیح شده یا در عمل به آن‌ها قول به تخییر را پذیرفته است.