اولیاءالله و نمایندگان تصوف در آثار میرسیدعلی همدانی

Abstract

میرسیدعلی همدانی یکی از عرفای بزرگ جهان اسلام است که در آثارش به اندیشه‌های اولیاء‌الله و نمایندگان تصوف اشاره داشته و در تبیین و تفسیر مسائل گوناگون، به آثار و افکار این بزرگان توجه بسیار کرده است. در این مقاله کوشیده‌ایم با مبنا قرار دادن برخی از آثار میرسیدعلی، ازجمله رسالۀ «فتوتیه» و «عقلیه»، <em>ذخیر</em><em>ة‌الملوک</em>، مثنوی <em>هفت وادی</em> و... نمونه‌هایی از این اثرپذیری را ذکر کنیم. این اشارات در موارد گوناگونی همچون شرح مفاهیم عرفان و تصوف، مفهوم فتوت، تربیت، شروط سلطنت و پادشاهی و... به‌کار رفته است. اشاره به اندیشه‌های بزرگان در آثار میرسیدعلی بیشتر در راستای فعالیت‌های مدرسی و واعظی و با هدف تبیین مسئله و تصدیق و اثبات نزد شاگردان با استفاده از امثال و حکایات بوده و برخی آثار او در این زمینه، مانند رساله‌های «مشارب‌الاذواق»، «مرادات دیوان حافظ» و «حل‌الفصوص» نیز در پیروی و شرح آثار گذشتگان تألیف شده است. همچنین، مخاطبان گوناگون آثار میرسیدعلی و اشاره به اندیشه‌های بزرگان دو عامل مهمی هستند که سبب تنوع موضوعات و به‌تبع آن، شیوه و اسلوب آثار او شده‌اند.