بررسی تواتر قرائات از منظر آیت الله فاضل لنکرانی

Abstract

در مورد تواتر قرائت قرآن کریم، نظر امامیه بر انحصار تواتر در قرائت حفص و نظر مشهور میان اهل سنت بر اجماع جمیع قرائات سبعه است؛ حال آن‌که حصول شرط ضروری تواتر نقل، در صحت انتساب قرائت به نبی اکرم a، در بیش از یک قرائت ممکن نخواهد بود؛ زیرا بی‌گمان چنان‌که امام صادق g فرمودند، هر آیه از قرآن کریم بیش از یک بار بر پیامبر نازل نشده و نبی اکرم نیز آیات را فقط به همان صورت بر مردم و صحابه می‌خواند؛ بنابر این ادعای تواتر در مورد تمام قرائات سبعه با پرسشی جدی روبرو است. علاوه بر این، با بررسی راویان سند روایت حفص روشن می‌شود که اقبال عموم جهان اسلام به این شیوه قرائت و کم‌رنگ شدن سایر قرائات اجتهادی ریشه در اهتمام تابعین نسبت به حفظ بی دخل و تصرف وحی الهی بر مبنای تأکید قرآن و سیره متشرعه دارد. بر اساس نظر برگزیده در این نوشتار، تنها روایتی که می‌توان با اطمینان آن را به رسول خداa نسبت داد، روایت حفص از عاصم است.