تحلیل و نقد جایگاه و کاربرد رویکردهای شناختی در علوم اطلاعات

Abstract

هدف : مقاله حاضر به تحلیل و نقد جایگاه و کاربرد رویکردهای شناختی در علوم اطلاعات می‌پردازد. همچنین افق‌های جدیدی برای انجام پژوهش شناختی در علوم اطلاعات معرفی می‌کند. روش: این پژوهش توصیفی و از نوع مروری- تحلیلی است. از منابع علمی برای بررسی و تحلیل موضوع استفاده شده است. یافته‌ها: رویکرد شناختی بر جریان تحقیقات و حل مسائل علوم اطلاعات موثر بوده است. حوزه بازیابی اطلاعات نسبت به سایر حوزه‌ها به نحو گسترده‌ از رویکرد شناختی تاثیر پذیرفته است. علیرغم مزایا و نتایج موثری که رویکرد شناختی کلاسیک در پژوهش‌های اطلاعات داشت، ولی با انتقاداتی روبرو شد. این انتقادات به ظهور رویکرد شناختی- اجتماعی در علوم اطلاعات منجر شد. در این رویکرد بافت و شرایط اجتماعی کاربر در تعامل با سیستم اطلاعاتی اهمیت یافت. نتیجه‌گیری: علوم اطلاعات نیازمند چهارچوب های نظری یکپارچه است که بتواند عناصر رویکرد اجتماعی و نیز شناختی را باهم در جهت حل مسائل تحقیق خود بکار گیرد. رویکرد شناختی می تواند برای مطالعه مفاهیم و فرایندهای متعددی که در توزیع اطلاعات، پخش و انتقال آن حیاتی هستند، مورد استفاده قرار گیرد. همچنین مهم است که استفاده از علوم شناختی به حوزه‌های دیگر علوم اطلاعات گسترش یابد و دامنه مطالعات چند بعدی توسعه یابد.کلیدواژه ها: علوم شناختی، علوم اطلاعات، بازیابی اطلاعات، رویکرد شناختی- اجتماعی، بافت، بازیابی اطلاعات، جستجوی اطلاعات، سازماندهی دانش.