مبانی فکری انسان اقتصادی در کتاب‌های اقتصاد خرد دانشگاهی و جایگاه آن براساس ارزش‌های اسلامی

Abstract

آموزش رشتة اقتصاد در ایران همانند سایر رشته‌های علوم اجتماعی با چالش‌های اساسی مواجه است. یکی از این چالش‌ها بر مبانی معرفتی و مبانی زمینه‌ای نظریه‌های مندرج در کتاب‌های درسی دانشگاهی استوار است. مبانی نظریه‌ای در این کتاب‌ها بر اساس مبانی معرفتی و مبانی زمینه‌ای غرب استوار است. لذا، ضرورت دارد ضمن تبیین این مبانی در ایران، در آموزش نظریه‌ها در دانشگاه‌های ایران نیز به این مهم پرداخته شود. هدف این مقاله بررسی کتاب‌های درسی اقتصاد خرد تدریس شده در ایران است تا با آسیب‌شناسی آنها، خلأها و تفاوت‌ها را در ابعاد مبانی معرفتی و مبانی زمینه‌ای احصاء و طی آن، مبانی انسان اقتصادی با تأکید بر ارزش‌های اسلامی و ویژگی‌های زمینه‌ای مؤثر بر آنها را تبیین نماید. برای این منظور از روش پژوهش کیفی، به مرور متون پرداخته و با تحلیل محتوا و با بهره‌گیری از مبانی معرفتی اسلام و مبانی زمینه‌ای ایران؛ الگوی فکری - نظری که رفتار انسان اقتصادی را نشان می‌دهد، طراحی می‌شود. بر اساس یافته‌های این مقاله، مبانی فکری انسان اقتصادی در قالب مدل فکری - نظری با دو رویکرد استخراج می‌شود. یکی رویکرد نظری است که بر مبانی معرفتی استوار است و دومی رویکرد نظری - کاربردی که هم بر مبانی معرفتی و هم مبانی زمینه‌ای مبتنی است.