حق امتیاز به عنوان عوض در قراردادهای لیسانس اختراع

Abstract

در قرن حاضر که عصر فناوری محسوب می‌شود، اکثریت کشورها و بنگاه‌های نیازمند به‌منظور نیل به سطوح بالاتر تکنولوژیک، درصدد دستیابی به فناوری‌ها و به‌ویژه اختراعات از طرق قراردادی هستند. ازجمله‌ی رایج‌ترین این روش‌ها قرارداد لیسانس است که به‌موجب آن مالک فناوری در ازای دریافت عوض، حاضر به اعطای اجازه‌ی بهره‌برداری می‌شود. بر همین اساس، تبیین پیچیدگی‌ها و ابعاد حقوقی عوض قراردادی به‌ویژه حق امتیاز یا رویالتی به‌عنوان متداول‌ترین روش تعیین عوض، اهمیت وافری دارد. حول حق امتیاز مسائل مختلفی از جمله تعیین حق امتیاز، تعهدات طرفین نسبت به آن و تأثیر حق امتیاز در انحلال قرارداد لیسانس اختراع مطرح است، اما مقاله حاضر می‌کوشد تا با امعان نظر به رویه‌های حقوقی و تجاری رایج در عرصه لیسانس اختراع، صرفاً ابعاد تعیینی آن را تبیین سازد. تحلیل‌ها و نتایج این پژوهش آشکار می‌سازد که برای کشورهایی نظیر ایران که در صدد بهره‌گیری از اختراعات بنگاه‌های خارجی هستند تکیه بر آن دسته از اقسام، مبناها و نرخ‌های حق امتیاز که حسب ماهیت متغیر خود، لیسانس‌دهنده را هرچه بیشتر ترغیب به همکاری و پشتیبانی می‌کنند، به مصلحت نزدیک‌تر است.