ظرفیت‌های مراجع قضایی ایران در مبارزه با آلودگی هوا

Abstract

به‌رغم گذشت ده‌ها سال از وضع قوانین و مقررات مرتبط با آلودگی هوا در ایران که اولین نمونۀ جامع آن، آیین‌نامۀ جلوگیری از آلودگی هوا مصوب 1354 و آخرین نمونۀ آن قانون هوای پاک مصوب 1396 است، معضل آلودگی هوا در ایران همچنان جدی است. بقای معضل آلودگی هوا در ایران، تا حدودی ناشی از نقص قوانین و مقررات و تا حدودی ناشی از عملکرد ضعیف نهادهای حکومتی در اجرای صحیح این قوانین و مقررات است. با وجود این، مراجع قضایی ایران به‌عنوان آخرین ملجأ نظارت بر اجرای قوانین و مقررات، می‌توانند نقشی اساسی در مبارزه با آلودگی هوا داشته باشند، به‌ویژه اگر در این مسیر از نقاط قوت و فرصت‌های موجود به‌نحو شایسته استفاده شود. در این نوشتار با استناد به قوانین و مقررات ایران و به شیوه‌ای توصیفی‌ـ‌تحلیلی، به معرفی این نقاط قوت و فرصت‌ها می‌پردازیم با این امید که: 1. غفلت مراجع قضایی ایران نسبت به این نقاط قوت، و تردیدشان در بهره‌مندی از آنها در مبارزه با آلودگی هوا، برطرف شود، و 2. آگاهی اشخاص و نهادهای مؤثر در طرح دعاوی مرتبط با آلودگی هوا، از فرصت‌های موجود افزایش یافته و بهره‌مندی آنها از این فرصت‌ها ارتقا یابد.