بررسی سلب تابعیت اتباع بحرین در پرتو حقوق بین‌الملل بشر

Abstract

تابعیت وصفی است که وابستگی شخص معین را به یک دولت تعیین می‌کند؛ این وابستگی ماهیت سیاسی دارد و هر دولت به استناد آن اتباع خود را مشخص می‌سازد. با این حال، با صدور اعلامیۀ جهانی حقوق بشر و سایر اسناد حقوق بشری متعاقب آن، تابعیت به حق اساسی برای افراد تبدیل شده و سلب آن در چارچوب حقوق بین‌الملل بشر قابل ارزیابی است. از این منظر، سلب تابعیت اصولاً ممنوع است و در موارد استثنا نیز باید مطابق قانون و بدون اعمال تبعیض انجام گیرد؛ در غیر این صورت مشمول عنوان «سلب تابعیت خودسرانه» خواهد شد که در تعارض با موازین بین‌المللی حقوق بشر است. در این مقاله، پس از بررسی حق بر تابعیت و شرایط سلب آن، در چارچوب حقوق بین‌الملل، سلب تابعیت اتباع بحرین در پی اعتراضات عمومی و مسالمت‌آمیز در این کشور ارزیابی می‌شود. به‌نظر می‌رسد سلب تابعیت اتباع بحرین که اغلب فعالان رسانه‌ای، دینی، اجتماعی و سیاسی‌اند، مصداق سلب تابعیت خودسرانه است و نقض تعهدات بین‌المللی دولت بحرین و در تعارض با حقوق بین‌الملل بشر در این قلمرو است و ضرورت دارد سازمان‌های بین‌المللی، به‌ویژه شورای حقوق بشر به دور از جانبداری سیاسی و توجه به خواست قدرت‌های حامی رژیم بحرین، اقدامات قاطع اجرایی در قبال این وضعیت اتخاذ کنند.