حملات سایبری و اصول حقوق بین‌الملل بشردوستانه (مطالعۀ موردی: حملات سایبری به گرجستان)

Abstract

قرن 21 آغاز تحول در یکی از حوزه‌های حقوق بین‌الملل یعنی حقوق مخاصمات مسلحانه است. دسترسی به سلاح‌های جدید، پیشرفت تکنولوژی و توسل به ترفندهای امروزی سبب شده است نه‌ تنها پدیدۀ شوم مخاصمه به کلی از چارچوب حقوق بین‌الملل رخت برنبندد، بلکه با بروز تحولات اخیر بر پیچیدگی‌های آن افزوده شد. در حقوق بین‌الملل سنتی، اصل بر وجود مخاصمه در روابط بین دولت‌ها بود که پس از روبه‌روشدن با تحولات به‌وجود‌آمده و با متأثرشدن از اسناد حقوقی مختلف بعدی به صورت یک استثنا درآمد و با توسعۀ چشمگیر تکنولوژی، مخاصمات و اشکال آن سریع‌تر از تحول مفاهیم حقوقی در این حوزه تغییر شکل داد. تحول مفهومی در توسل به زور نه تنها مفاهیم و اصول بنیادین مخاصمه را دستخوش تغییراتی کرده، که با به چالش‌کشاندن شاکله‌‌های مخاصمۀ سنتی، طرح مباحثی مثل ضرورت تفکیک، مشروعیت و قانونمندی این اقدامات را مطرح کرده ‌است. در این مقاله درصددیم با تحلیل مفهومی جنگ سایبری به امکان تسری قواعد حاکم بر مخاصمات مسلحانۀ سنتی بر فضای مجازی و خلأهای حقوقی آن بپردازیم. چون این امر بدون تأمل در رویۀ بین‌المللی میسر نیست، به مطالعۀ حملات گرجستان (2008) به‌منزلۀ مطالعۀ موردی می‌پردازیم.