اصول حقوق بشردوستانه از دیدگاه امام خمینی (ره)

Abstract

یکی از موضوعات بسیار مهم چند دهۀ اخیر در عرصۀ بین‌المللی، حقوق بشردوستانه است. هدف حقوق بشردوستانه حمایت از افراد بشر در زمان جنگ و ایجاد محدودیت در استفاده از برخی ابزارها و روش‌ها در جنگ است. درواقع، حقوق بشردوستانه به اصولی اشاره دارد تا در جنگ‌ها اقدامات غیرانسانی محدود شوند. امام خمینی (ره) که فرماندهی هشت سال جنگ را بر عهده داشته‌اند، بر مبنای احکام و مقررات اسلام، به‌شدت به این قواعد و مقررات پایبند بودند و با وجود نقض این دسته از مقررات از سوی ارتش بعثی عراق، هرگز اجازه ندادند رزمندگان اسلام آن را نادیده بگیرند. پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و با هدف تبیین دیدگاه امام خمینی (ره) راجع به حقوق بشردوستانه، به این پرسش اساسی پاسخ خواهد داد که اصول اساسی حقوق بشردوستانه از دیدگاه ایشان شامل چه مواردی می‌شود؟ نتیجۀ کلی که از این پژوهش حاصل شد نشان می‌دهد که رعایت رفتار انسانی، نفی اعتدا در درگیری‌های مسلحانه، تفکیک بین افراد نظامی و غیرنظامی، محدودیت در کاربرد تسلیحات، رعایت تناسب و ضرورت در اقدامات نظامی، محبت و مهربانی با اسیران جنگی و حفاظت از محیط‌زیست به‌منزلۀ مهم‌ترین اصول حقوق بشردوستانه در اندیشۀ امام خمینی (ره) مورد توجه بوده است.